گرده افشانی پسته

نسبت مناسب پایه های نر و ماده در یك باغ یكی از مهمترین عوامل مؤثر در گرده افشانی پسته است.

Pistachio pollination

⇐ گرده افشانی پسته؟

   درخت پسته گیاهی دو پایه است، بدین معنی که گل‌های نر بر روی یک درخت و گل ‌های ماده روی درخت دیگر قرار دارند و جهت تولید محصول وجود درختان نر در باغ برای عمل گرده‌افشانی ضروری است.

از آنجا که گل‌ها در پسته بدون گلبرگ و فاقد شهد هستند، برای زنبورها جذاب نیستند و عامل اصلی گرده افشانی در باغات پسته باد است.

   طول دوره گلدهی در ارقام مختلف متفاوت و بین یک تا دو هفته می باشد و از نظر زمان گلدهی می توان این ارقام را به سه دسته زود گل (كله قوچی)، متوسط گل (اوحدی ، احمد آقایی ، فندقی ) و دیر گل (اكبری ، جندقی) تقسیم بندی كرد.

بطور كلی گلدهی ارقام نر حدودا یک هفته زودتر از ارقام ماده می باشد و زمان شكوفایی در ارقام مختلف متفاوت است.

زمان گلدهی ارقام نر در شرایط آب و هوایی ایران فروردین ماه می باشد.

انتخاب ارقام نر و ماده هایی كه زمان گلدهی یكسانی داشته باشد ، تطابق زمان گلدهی ایجاد كرده و درصد موفقیت گرده افشانی را بالا می برد.

⁉ تناسب بین درخت نر و ماده جهت گرده افشانی؟

   نسبت مناسب پایه های نر و ماده در یك باغ یكی از مهمترین عوامل مؤثر در گرده افشانی پسته است و رعایت نسبت یك درخت نر به ازای هر 15-10 درخت ماده می تواند گرده كافی و مورد نیاز را تامین نموده و مشكل كمبود گرده را برطرف نماید.

كاشت یك ردیف درختان نر عمود بر مسیر باد غالب و در حاشیه باغ می تواند علاوه بر تولید گرده مناسب و فراوان به عنوان بادشكن نیز عمل نماید.

در صورتی كه گرده افشانی انجام نگیرد ، ریزش گل اتفاق می افتد یا میوه ها پوك می شوند.

⁉ گرده افشانی مصنوعی؟

   در مناطقی كه گرده كافی وجود ندارد یا شرایط محیطی مانع از انجام گرده افشانی طبیعی می شود، گرده افشانی مصنوعی به وسیله عامل خارجی توسط انسان امكان پذیر بوده كه باید از گرده های مطمئن ، سالم و تازه استفاده نمود و گرده افشانی را چندین مرتبه تكرار كرد.

در باغاتی که گل‌دهی درختان نر با درختان ماده همپوشانی ندارد می­توان خوشه گل نر از باغات دیگر گرفت و در قوطی‌های آب گذاشت و به درختان ماده آویزان کرد.

⁉ گرده افشانی مطمئن از طریق محلول پاشی سوپر پی جی آر؟

   استفاده از SUPER PGR باعث افزایش عمر گل و افزایش کیفیت گرده افشانی، تحریک و فعال کنندگی سیستم گلدهی، افزایش مدت زمان لقاح و گرده افشانی، شادابی و استحکام شکوفه ها، یکسان سازی اندازه میوه، افزایش محصول، ممانعت از سال آوری در باغات میوه، جبران کاهش تولید پس از زمستان کم سرما در باغات میوه می شود.

⁉ انتخاب گل های مناسب جهت گرده افشانی مصنوعی؟

از درختان نر شاخه هایی که دارای گل هایی به رنگ قرمز و زرد هستند انتخاب شود.

به این علت که دوره گرده افشانی از قرمزی شروع و تا پایان زردی گل ها ادامه دارد و باید گل های موجود در یک شاخه طوری باشند که تمام دوره را پوشش داده و بتواند چندین روز مداومت داشته باشند.

⁉ روش گرده افشانی مصنوعی؟

با توجه به نامناسب بودن قرارگیری درختان نر باید در اسرع وقت قوطی های نوشابه ای 250 سی سی به ازا هر 5 درخت یک عدد تهیه شود.

   سیم مفتول برای آویزان کردن آن به درخت بسته و پر از آب گردد و در زمان گل دهی ( گل های نری که از اندازه میوه گردو بزرگتر شده اند و شروع گرده افشانی انهاست) در قوطی ها قرارداده شود، بطوری که انتهای قلمه در آب قرار داده شود و هر 5 درخت در بالاترین نقطه ممکن درخت یه شاخه گل نر آویزان گردد.

⁉ زمان انجام گرده افشانی مصنوعی ؟

شرایط آب و هوایی ، سرمای زمستانه ، رقم ، بافت خاك و شرایط تغذیه از جمله عوامل مؤثر در زمان شكوفایی ارقام می بلشد.

در ارقام مختلف پسته ، درختان نر زودتر از درختان ماده به مرحله گلدهی می رسند.

زمان گلدهی ارقام ماده معمولاً هم زمان با شروع رشد رویشی است.

بطور کلی زمان باز شدن گل ها دقیق نیست و عموما در بازه زمانی ۱۰ الی ۱۵ فروردین صورت می گیرد ولی در هر منطقه این زمان متناسب با شرایط جوی و تغییرات آب و هوایی و... متفاوت است.

⁉ نکات حائز اهمیت در گرده افشانی مصنوعی؟

⬅️ شاخه های حاوی گل را طوری باید قیچی کرد که کمترین تکان را بخورند، چون این عمل باعث خالی شدن گرده ها یکجا در همان منطقه می شود.

⬅️ هرچه تعداد گل در یک شاخه نازک بیشتر باشد بهتر است.

⬅️ شاخه ها باید طوری چیده شوند که وقتی درون قوطی آب قرار می گیرند نه بسیار به پایین فرو روند که عملکردشان کاهش یابد و نه بسیار بالا باشند که بر اثر باد تکان های شدید بخورند و تمام گردهایشان فوری خالی شود.

⬅️ هر چه تعداد گل در شاخه بریده شده بیشتر باشد بهتر است و محیط بیشتری از باغ را می تواند پشتیبانی کند.

⬅️ قوطی های آب که حاوی شاخه گل هست را به درختان کم شاخ و برگ در هر منطقه باغ آویزان کرده تا بهتر باد به آن بوزد و همچنین گرده ها بیشتر در هوا پخش شوند

⬅️ باید قوطی حاوی آب را طوری به درخت محکم بست که باد نتواند آن را تکان شدید بدهد.

⬅️ آب داخل قوطی های شاخه ها حتما باید آب شیرین قابل شرب باشد.

⬅️ جوانه های گل بزرگتر از جوانه های رویشی هستند و نوك آنها دارای انحناء بیشتری می باشد كه در شرایط عادی به راحتی قابل تشخیص هستند.

⁉ توصیه های پیشنهادی جهت گرده افشانی مناسب؟

   تهیه جدول، مشخص کردن نرهای موجود و علامت گذاری آن ها و ثبت تاریخ باز شدن گل های نر و ماده جهت تهیه تقویم گلدهی باعات پسته، استفاده از نرهای قوی و تهیه پیوندک (جهت بهتر شدن رشد رویشی و یکدست شدن گرده افشانی) بطوری که در کل باغ یکدست و مناسب پخش شوند تا منجر به افزایش عملکرد قابل توجه در سال های آتی شوند.

مسعود مهرپرور کارشناس ارشد گیاهپزشکی

هلدینگ کشاورزی روزبخیر