The importance of mite damage in agriculture
⇐اهمیت خسارت کنه در کشاورزی؟
⁉ کنه های نباتی درختان؟
کنه ها یکی از انواع آفت های گياهان زراعی و باغی محسوب می شوند که پلی فاژ (دارای میزبان های متنوع) بوده و از مهم ترین بندپایان هستند.
کنه ها بسیار ریز بوده و با چشم غیرمسلح قابل رویت هستند.
کنه ها تقريبا در تمام مناطق دنيا انتشار دارند و از اهميت اقتصادي زيادي برخوردار هستند.
کنه ها در باغات مرکبات، باغات پسته، گلخانه ها و کشت های زراعی، درختان و درختچه هاي جنگلي و غير مثمره انواع زيادي از گياهان زينتي و … با تغذیه و فعالیت خود ایجاد خسارت می‌کنند و حتی روی محصول سال بعد هم اثر می گذارند.
⁉ زیست شناسی؟
دوره رشد و نمو و فعالیت کنه ها بستگی کامل به دما و رطوبت دارد.
در بهار كه هوا خنک است فعالیت كنه كم است اما جمعیت و خسارت آن درتابستان به بالاترین حد می رسد.
با گرم شدن هوا فعالیت کنه ها شدید تر شده و در اوایل تابستان که هوا گرم و خشک است، با افزایش تولیدمثل جمعیت آن ها بسیار بالا می‌رود.
● این آفت زمستان را معمولا به صورت ماده بالغ و یا تخم در لابلای فلس جوانه ها ، بقایای گیاهی ، زیر کلوخه ها ، روی گیاهان همیشه سبز و علف های هرز حاشیه مزرعه و یا سطح باغ سپری می کنند.
کنه ها در هر فصل زراعي/باغی چندين نسل ايجاد مي كنند و حتی مي توانند تا بيش از 15 نسل در سال توليد كنند.
⁉ نحوه خسارت؟
● کنه ها در اوایل بهار همراه با رشد جوانه های درخت اعم از رویشی یا زایشی فعالیت خود را شروع و به سمت بافت های تازه نرم و آبدار گیاه حرکت و از شیره گیاه تغذیه می کنند و همزمان بزاق مترشحه خود را به بافت میزبان تزریق می نمایند.
● کنه ها داراى قطعات دهانى برنده و مکنده اند و با تغذيه بوسيله خرطوم از سطح زيرين برگ شيره نباتي را مي مكند، به اين ترتيب که زمان تغذيه ابتدا بافت گياه را پاره کرده و پس از خروج شيره گياهى آن را می مکند.
در اين حالت مقدارى از آب گياه از محل پاره شدن تبخير می شود و به اين علت برگ ها و ميوه ها به شدت می ریزند.
⁉ علایم خسارت؟
☘ تغییر شکل ظاهری درخت
☘ باریک شدن برگ ها و برگ ریزی شدید
☘ چین دار شدن پهنک و کناره برگ ها
☘ تغییر شکل شدید جوانه و سرشاخه های درختان
☘ ایجاد تار عنکبوتی (کنه های تارتن ، كنه دو لكه اي)، لکه های موزائیکی و ابلقی روی سطح برگ ها (کنه حنایی گوجه فرنگی)
☘ ایجاد زنگ‌زدگی روی میوه (کنه زنگار مرکبات)
☘ ایجاد خال های زگیل مانند و متورم روی برگ (کنه های گال زا)
☘ در اثر خسارت و آلودگی شدید برگ ها به صورت نقره ای و پودرهای سفید رنگ ریزی روی برگ مشاهده می شوند.
✔ معمولا در باغاتی که گرد و خاک و یا محل رفت و آمد گله گوسفندان باشد، کنه ها بیشتر دیده می شوند.
⁉ خسارت کلی؟
☘ عدم مغزبندی کامل میوه و دانه
☘ ضعف عمومی درخت
☘ ریزش پوک و جوانه های سال آینده
☘ کاهش بازار پسندی میوه و محصولات کشاورزی
⁉ زمان سم پاشی؟
● سمپاشی اول : پیش بهاره ( از آغاز تورم جوانه تا قبل از باز شدن جوانه )
● سمپاشی دوم : با مشاهده 3-5 عدد از مراحل متحرک کنه روی یک برگ است.
⁉ کنترل و مبارزه ؟
● شستشوي درختان با آب خالص
● پیشگیری با شستشوی های منظم درختان با محلول پاشی های دوره ای کود و تغذیه ای
● شستشو و محلول پاشی با صابون کشاورزی به نسبت 1 در هزار یا ریکا
● استفاده از سموم شیمیایی تحت نظر کارشناس گیاهپزشکی
⁉ سموم پیشنهادی؟
استفاده از سموم کنه کش اختصاصی یا حشره کش های زیر به میزان 1 در هزار بسته با در نظر گرفتن تراکم آفت و میزان آلودگی
⬅️ سم کنه کش نئورون (بروموپروپیلات) موثر بر روی مراحل تخم، پوره و بالغ کنه ها
⬅️ سم کنه کش فن پیروکسی میت (ارتوس) موثر برای سنین مختلف پوره ، کنه بالغ و تخم
⬅️ سم کنه کش پروپارژیت (امایت) موثر برای کنترل حالات متحرک طیف وسیعی از کنه های گیاهی
⬅️ سم کنه کش هگزی تیازوکس (نیسورون) موثر بر روی تخم، لارو و پوره کنه ها
⬅️ سم کنه کش کلوفنتزین (آپولو) موثر بر روی تخم
⬅️ سم حشره کش و کنه کش آبامکتین (ورتمیک) موثر بر همه حالات متحرک کنه ها
✔ استفاده متناوب از كنه كش هاي مختلف الزامي است تا از بروز مقاومت در کنه ها به سموم کنه کش پیشگیری و جلوگیری شود.
مسعود مهرپرور کارشناس ارشد حشره شناسی