Control measures in the garden
⇐ اقدامات کنترلی ؟ Control measures
به هر روشی که از ورود آفات یا حشرات و بیماری به مرحله ای که در آن موجب زیان اقتصادی می گردد، جلوگیری نماید، کنترل گفته می شود.
⇐ روشهای مختلفی برای مبارزه با آفات، بیماری ها و علف‌های هرز وجود دارد که عبارتند از:
- پیشگیری Prevention
- کنترل مکانیکی Mechanical Control
- کنترل زراعی Crop control
- کنترل بیولوژیکی Biological control
- کنترل شیمیایی Chemical control
- کنترل تلفیقی Integrated control
- مدیریت تلفیقی آفات
- Integreated Pests Manegement
⁉ پیشگیری؟ Prevention
⇐ عبارتست از اقدام هایی که به منظور حفظ سلامتی گیاهان و درختان و جلوگیری از بروز بیماری در آن ها صورت می‌گیرد.
مقصود از پیشگیری اولیه، پیشگیری قبل از ایجاد بیماری با کنترل علل و عوامل خسارتزا می‌باشد.
از مهم ترین اقدامات پیشگیری می توان موارد زیر را نام برد:
⬅️ تقویت درخت با مصرف عناصر غذایی کافی و آبیاری به موقع
⬅️ تهیه بذور سالم و عاری از آلودگی و بیماری و …
⬅️ استفاده از نشا و قلمه های سالم
⬅️ کشت واریته های مقاوم و اصلاح شده
⬅️ کنترل حشرات ناقل
⬅️ از بین بردن پناهگاه های آفات و حشرات
⬅️ جلوگیری از سرایت و نفوذ آفات و بیماری های مهم گیاهی از کشور یا منطقه ای به نقاط دیگر
⬅️ نوردهی و سولاریزه کردن خاک
⬅️ استفاده از مواد چسبنده اطراف تنه درختان که مانع بالارفتن لارو، سوسک و شب پره ها از تنه درختان و تغذیه ازبرگ ها در شب می شود.
⬅️ استفاده از چسب پیوند و باغبانی و رنگ آمیزی تنه درختان با مواد پوششی
⬅️ استفاده از رول زرد ، نوار و کارت های زرد و آبی چسبنده و جلب کننده حشرات
⬅️ استفاده از تله های نوری، سطلی، تشت پلاسیتکی، قیفی، مكفيل، دلتا و …
⬅️ استفاده از تله های فرمونی که با داشتن فرمون جنسی ماده ، موجب جلب نرهای همان گونه مـی شـود.
⁉ کنترل مكانيكي؟ Mechanical Control
⇐ در این روش از ابزار، تجهیزات و ادوات مکانیکی برای انجام مبارزه استفاده می شود.
✔ این روش در پیشگیری، محافظت و ریشه کنی عوامل خسارتزا کاربرد دارد.
✔ جمع آوری مراحل و اندام های مختلف عوامل خسارتزا و حذف آن ها با استفاده از:
⬅️ پیچیدن نوارها و باندها دور تنه درختان برای گرفتن لاروها و شفیره ها و یا حشرات زمستان گذران با ايجاد يك لايه پوست مصنوعي روی پوست درخت با بستن گوني كنفي، كارتن لانه زنبوري و … دور تنه درختان امکان پذیر می باشد.
✅ پيچيدن گوني دور تنه درختان باغات پسته جهت مبارزه با كرم(لارو) و شفيره ، سوسک و حشرات زمستان گذران در 40 ـ 15 سانتي‌متري تنه درخت از سطح زمين جهت کاهش جمعيت پروانه پوستخوار و چوب‌خوار ، پروانه جوانه‌خوار؛ پروانه برگخوار ، پروانه مغزخوار و سن پسته ، سرخرطومی پسته ، زنبور مغزخوار طلایی و زنبور مغزخوار سیاه پسته ، پسیل و زنجره پسته ، شپشک و سپردار واوی پسته بسیار موثر و مفید می باشد.
❌ باز كردن کارتن ها در اسفندماه، جمع آوری و حذف بقاياي گياهي آلوده و باقي مانده در مزرعه و باغ با هدف جلوگیری از انتقال آلودگي به سال بعد از مهم ترین اقدامات لازم جهت کنترل آفات زمستانه می باشد.
⬅️ استفاده از فنس، توری فلزی ، سیمی و …
⬅️ استفاده از شعله افکن
⬅️ اسفاده از تیمارهای دمایی در مدیریت حشرات مضر و آفات انباری
⬅️ استفاده از سرما، گرما، رطوبت و خشکی و …
⬅️ اسفاده از اشعه های الکترو مغناطیسی (نور ماوراء بنفش، اشعه ایکس، گاما، آلفا و بتا)
⁉ کنترل زراعی؟ Crop control
⬅️ رعایت تناوب زراعی و آیش
⬅️ اجرای سیستم های چند کشتی
⬅️ تغییر در تاریخ و برنامه های کاشت و برداشت و …
⬅️ هرس شاخه‌هاي آلوده و سوزاندن آن ها
⬅️ کنترل علف های هرز، جمع آوری و از بین بردن آن ها
⬅️ وجین دستی برای کنترل انتخابی علف های هرز
⬅️ کج بیل زنی برای کنترل علف های هرز بذر رسته ، یکساله و دوساله
⬅️ استفاده از خاک پوشی (علوفه خشک ، کاه ، خاک اره ، براده های چوب ، کاغذ های باطله ، پلاستیک سیاه) برای خفه کردن گیاهان و علف های هرز
⬅️ یخ آب زمستانه
⬅️ شخم زمستانه
⬅️ کولتیواتور زدن و سله شکنی
⁉ کنترل بیولوژیکی؟ Biological control
⇐ در این روش، از این عوامل مفید که بطور طبیعی در محیط یا بر روی محصول وجود دارند حمایت و حفاظت شده و یا پس از تکثیر و پرورش به صورت مصنوعی، در محیط موردنظر رهاسازی می‌شوند تا با شکار، زندگی انگلی و یا ایجاد بیماری در آفت، باعث تضعیف یا مرگ آن ها می شود .
⬅️ استفاده از موجودات زنده و حشرات مفید جهت کاهش جمعیت آفات و بیماری ها و از بین بردن آن ها
⬅️ استفاده از گیاهان تله
⬅️ استفاده از حشرات شکارگر و شکارچی
⬅️ استفاده از حشرات پارازیتوئید و انگل حشرات
⬅️ استفاده از باکتری خوارها، پارازیت های قارچی، پارازیت های نماتد و …
⬅️ به کارگیری تکنیک عقیم سازی حشرات
⁉ کنترل شیمیایی؟ Chemical control
⇐ در این روش از سموم مختلف شیمیایی و سمپاشی بر روی گیاه قبل از حمله و یا هنگام بروز آفات استفاده می شود.
مبارزه شیمیایی از سایر روش های مبارزه در دفع آفات و بیماری ها موثر بوده و بعلت اجرای ساده، کمی هزینه و وسعت عملیات، بیشتر مورد توجه و بهره برداری است.
✔ استفاده از سموم شيميايي بسيار كاربردي و سريع است اما به دليل داشتن اثرات جانبي زيست محيطي و آلوده کردن محیط زیست، به هم زدن تعادل طبیعی آن، ایجاد پدیده‌ی مقاومت در حشرات و به جا ماندن باقی‌مانده سموم در فرآورده‌های کشاورزی چندان توصيه نمي شود و آخرین روش کنترل برای رسیدن به نتیجه‌ی نهایی محسوب می‌شود.
⬅️ استفاده از حشره کش، قارچکش، علف کش، كنه كش، جونده كش، حلزون كش و ….
⬅️ استفاده از سموم شیمیایی با در نظر گرفتن نحوه کاربرد آن ها (تماسی، گوارشی و تنفسی) و بر حسب میزان نفوذ آن ها (سطحی، نفوذی وسیستمیک)
⬅️ ضدعفونی بذور
⬅️ ضدعفونی خاک
⬅️ گرد پاشی و محلول پاشی
⬅️ محلول پاشی روغن های امولسیون شونده ولک
⬅️ استفاده از ترکیبات غیر معدنی محتوی مس، گوگرد و …
⬅️ استفاده از طعمه های مسموم و اختلاط مواد غذایی با سموم مختلف
⬅️ استفاده از آنتی بیوتیک ها نظیر استرپتومایسین و یا ترامایسین و …
⁉ کنترل تلفیقی؟ Integrated control
کاربرد روشهای مختلف مبارزه برای کنترل آفات بخصوص استفاده توام از دو یا چند روش را کنترل تلفیقی می گویند.
⁉ مدیریت تلفیقی آفات؟
Integreated Pests Manegement – IPM
⇐ یک سیستم مدیریتی برای پیشگیری و درمان بیماری ها و آفات گیاهی است که با در نظرگرفتن مسائل اقتصادی، اجتماعی ، ملاحظات زیست محیطی و جمعیت آفات ، روش هایی را برای مبارزه توصیه می کند که خسارت ناشی از بیماری های گیاهی و آفات به زیر سطح زیان اقتصادی کاهش یابد.
مسعود مهرپرور کارشناس ارشد گیاهپزشکی