Agonoscena targioni
⇐پسیل پسته - شیره خشک پسته
شکل شناسی
رنگ عمومی حشرات بالغ زرد رنگ، شاخک‌ها 10 بندی، دارای دو فرم تابستانه (کوچک‌تر و روشن‌تر) و زمستانه (بزرگ‌تر و تیره‌تر) می‌باشد.
زیست شناسی
این آفت در سال 5-4 نسل دارد و زمستان را بصورت حشرات کامل در زیر برگ‌های پای درخت، پوستک درختان و لابلای شکاف‌ها، درزهای زمین و علف‌های هرز، کاه و کلش‌های کف باغ می‌گذراند.
پسیل‌های زمستان گذران از شهریور ماه بتدریج در باغات پسته نمایان می‌شوند.
پسیل‌های تابستانه از نیمه اردیبهشت ماه در باغ‌ها پدیدار شده و تا مهرماه دیده می‌شوند.
علایم خسارت
آفتی درجه یک بوده وخسارت مهم این آفت تشکیل ناقص مغز (پر نشدن کامل مغز) و گاها پوکی کامل (نبستن مغز) در دانه است.
این حشره با تغذیه از شیره گیاهی عسلک فراوانی دفع می‌نماید که به سرعت در مجاورت هوا خشک شده و سفید می‌شود. بطوری که علایم اولیه خسارت در پسته بصورت ایجاد دانه‌های مدور شکر مانند و بلور شیری رنگ در سطح برگ‌ها است، به همین دلیل است که به این آفت شیره خشک می‌گویند.
همچنین در مراحل پیشرفته باعث زردی، خشک شدن و پیچیدگی برگ‌ها و برگ ریزی پیش از موعد مقرر، افزایش مقدار دهان بستگی میوه و در نهایت ریزش جوانه های سال بعد در درختان پسته می‌شود.
کنترل
الف) تقویت درخت از نظر تغذیه و آبیاری ، یخ آب زمستانه، شخم باغ ها به طور کامل در پاییز و زمستان
ب) شکار انبوه حشرات با نصب کارت‌های زرد
ج) استفاده از کائولین با ایجاد لایه سفید رنگ مانع تغذیه پسیل پسته و ایجاد خسارت خواهد شد.
د) محلول پاشی با صابون کشاورزی 1 لیتر در هزار لیتر آب
ه) گوگرد پاشی، گوگرد مایع 3 لیتر در هزار لیتر آب و یا گوگرد پودری 30 کیلوگرم در هزار لیتر آب
و) محلول پاشی با استفاده از سیلیکات پتاسیم 3 لیتر در هزار لیتر آب
ز) محلول پاشی با استفاده از کود سولوپتاس 3 لیتر در هزار لیتر آب
* نرم مبارزه براساس توصیه‌های تحقیقاتی وجود ۱۵ عدد پوره پسیل در پشت و روی برگچه‌ها اعلام گردیده است.
← تحقیقات نشان داده است ارقام کله قوچی، اکبری، احمد آقایی، سفید پسته بیشتر حشره را به سوی خود جلب می نمایند.
سموم پیشنهادی
اختلاط کلرپریفوس (دورسبان) مقدار مصرف: 1 لیتر + هگزافلورمون (کنسالت) مقدار مصرف: 1 لیتر
* ترکیب بالا در هزار لیتر آب محلول پاشی شود.
✔ در رابطه با پسیل پسته کلرپریفوس خاصیت پوره کشی و هگزافلورمون خاصیت تخم کشی دارد، لذا ترکیب این دو سم باعث همپوشانی سیکل زندگی آفت شده و کنترل بهتر و موثرتری صورت می گیرد.
⊕ در ایران سموم مختلف و متعددی تاکنون برای مبارزه با پسیل پسته ثبت و به مصرف رسیده اند از جمله:
● سموم شبه نیکوتینی نظیر:
ایمیداکلوپراید(Imidacloprid) با نام تجاری کنفیدور(Confidor) ،
استامی پراید (Acetamiprid) با نام تجاری موسپیلان (Mospilan)،
تیامتوکسام (Thiamethoxam) با نام های تجاری کروزر (Cruser) – آکتارا (Actara) – مموری (Memory) ،
بیسکایا (Biscaya) با نام تیاکلوپرید ،
کالیپسو (Calypsu)
● سموم تنظیم کننده رشد (IGR) نظیر:
هگزافلومورون (Hexaflumuron) با نام تجاری کنسالت (Consult) ،
فلوفنوکسورون (Flufenoxuron) با نام تجاری کاسکید (Cascade) ،
رانر (Runner)
● کنه کش هایی نظیر:
فن پیروکسی میت (Fenpyroximate) با نام تجاری ارتوس (Ortus) ،
اسپیرودیکلوفن (Spirodiclofen) با نام تجاری انویدور (Envidor)،
● حشره کش سيستميک از گروه کتونول
تتراميکاسپیروتترامات (Spirotetramat) با نام تجاری مونتو (Movento)
⬅️ بر اساس مطالعات و گزارشات بدست آمده در کشور ترکیه برای مبارزه اختصاصی با پوره های پسیل پسته از سموم زیر استفاده می کنند که کارایی آن ها در کشور ایران باید مورد تحقیق، بررسی و آزمایش شود.
دیمتوات(Dimethoate) ،
فن والریت (Fenvalerate)،
فن پروپاترین (Fenpropathrin)،
سایپرمترین (Cypermethrin) ،
دلتامترین (Deltamethrin) .
✔ مصرف سموم آمیتراز (Amitraz) با نام تجاری میتاک، و اندوسولفان (Endosulfan) با نام تجاری تیودان (Thiodan) ممنوع شده است.
☘ متاسفانه در باعات پسته شاهد استفاده بیش از حد سموم شیمیایی مختلف و متنوعی برای مبارزه با پسیل پسته هستیم که بعضا مجوزی برای مصرف از طرف سازمان حفظ نباتات و موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور نداشته و بصورت خودسرانه توسط کشاورزان و باغداران مصرف می شوند که کار عاقلانه ای بنظر نمی رسد و خطرات احنمالی از جمله بروز پدیده مقاومت در آفات نسبت به سموم مصرفی، تخریب و آلودگی های زیست محیطی ، از بین بردن دشمنان طبیعی، به هم زدن تنوع ژنتیکی، ظهور آفات ثانویه و ... را در پی دارد.
مسعود مهرپرور کارشناس ارشد حشره شناسی